شاید در چند سال گذشته، ارائه ایده کارگران را به عنوان صاحب مسکن به نظر عملیاتی نمی آمد. اما در نهایت، دولت با اجرای طرح‌های مختلفی مانند مسکن مهر و نهضت ملی، تلاش کرده است تا این امکان را فراهم کند. بلکه واقعیت این است که ایراداتی در اجرای این طرح‌ها وجود داشته، اما در نهایت می‌توان ادعا کرد که افراد نیازمند به خرید مسکن از این طریق توانسته‌اند صاحبخانه شوند .

به عنوان مثال، طرح مسکن مهر که یکی از بزرگترین طرح‌های مسکن در ایران است، به مخاطبان خود امکان خرید مسکن با قیمت‌های مناسب‌ تری را ارائه داده و این طرح به هزاران خانوار کم درآمد این امکان را داده تا به خانه‌ خود برسند. البته باید توجه داشت که در هر طرح، ایرادات و مشکلاتی نیز وجود دارند که نیازمند اصلاح و بهبود هستند.

در برخی از خبرها و رسانه‌ها، اغلب اشاره به فعالیت دلالان و واسطه‌گران داریم که از این طرح‌ها سود های بزرگی کسب می‌کنند و این افراد به طور غیرقانونی از میان معاملات مسکن سود می‌برند. این نوع فعالیت‌ها می‌توانند به مشکلاتی در بازار مسکن منجر شوند و از هدف اصلی ایجاد امکان خرید مسکن برای افراد کم درآمد را دشوارتر نماید. با این حال، نمی‌توان به کلی از کارآمد نبودن طرح‌ها یا ایده تبدیل کرد چرا که این ایرادات به تدریج قابل اصلاح هستند و در کل می‌توان از پیشرفت‌هایی در زمینه مسکن برای افراد مختلف بهره برد.

تامین مسکن برای کارگران

با توجه به اعلام مرکز آمار که میانگین قیمت مسکن در تهران به حدود 81 میلیون تومان رسیده است، خرید مسکن در حال حاضر به یک وضعیت بسیار دشوار تبدیل شده است. حتی با دریافت وام 960 میلیون تومانی، دیگر تعبیری از خرید مسکن برای افراد تحت این شرایط وجود ندارد.

با توجه به اینکه حدود 70 درصد درآمد کارگران برای تأمین خانه خود صرف می‌شود، نمایندگان کارگری اعتقاد دارند که زمانی که افراد معمولی برای خرید یک واحد مسکونی بیش از 30 سال انتظار می‌کشند، وضعیت به وضوح غیرقابل قبولی دارد.در حالیکه کارمندان دولت از طریق تعاونی های مسکن صاحبخانه میشوند و به نحوی برای خانه دار شدن آنها اقداماتی انجام میشود و هر چه نهاد از وضعیت مالی بهتری برخوردار باشد خانه های بهتری در اختیار اعضا قرار میگیرد به عنوان مثال تعاونی سازنده پروژه سپکو در منطقه 22 یکی از این نمونه ها میباشد .

آرمان حاجیان فرد، کارشناس مسائل اقتصادی، به این موضوع اشاره می‌کند که در واقعیت تنها 5 درصد کاهش در میانگین قیمت مسکن در تهران ثبت شده است. او با تأکید بر این نکته ذکر می‌کند که بانک مسکن با ارائه وام خرید مسکن به مبلغ 960 میلیون تومان، نرخ 22.5 درصدی و بازپرداخت این مبلغ به مدت 12 سال، حدود 1.5 میلیارد تومان از خریداران مسکن به عنوان سود دریافت می‌کند. این در حالی است که نسبت این سود به قیمت تقریبی 180 میلیون تومانی اوراق مسکن، به بالای 30 درصد می‌رسد.

به دلیل ناتوانی افراد در تأمین خانه مختص به مسکن اجاره‌ای می‌روند و تأمین حداقل 70 تا 80 درصد از درآمد کارگران برای خانه خود از نیازهای ضروری دیگری مانند خوراک، درمان، پوشاک و آموزش باز می‌دارد.

حاجیان فرد می‌افزاید که اگر قیمت اوراق مسکن که به حدود 180 میلیون تومان است را از مبلغ وام 960 میلیون تومان کم کنیم، مبلغ تسهیلات خرید مسکن برای خریداران به تقریباً 780 میلیون تومان می‌رسد و در طی 12 سال حدود 200 درصد از مبلغ خریداران مسکن به عنوان سود به دست آورده می‌شود.

وی تأکید می‌کند که بانک‌ها به نظر می‌رسد که در واقعیت با ارائه تسهیلات بیشتر به منظور افزایش درآمد خود، به خرید مسکن تشویق نمی‌کنند. او از دولت خواسته است تا از ابزارها و راهبردهای متنوعی استفاده کند، از جمله تعیین مالیات بر خانه‌های خالی، بهبود شرایط روستاها، ایجاد تعهد برای ساخت و فروش واحدهای مسکونی با قیمت مناسب در بازار، ایجاد مسکن‌های دولتی و اجاره آنها بر اساس درآمد افراد بی‌مسکن و تدابیر دیگری برای تأمین مسکن برای افراد بی‌مسکن اتخاذ کند.