قیمت متر مربع در نهضت ملی مسکن به حدود 8 میلیون تومان رسیده است، این در حالی است که در ابتدا این مقدار 4 میلیون و 750 هزار تومان بوده است. افزایش قیمت مسکن بیشتر به دلیل گرانی مصالح ساختمانی نسبت به تورم عمومی بوده است، که اصلیترین عامل آن سازوکار قیمتگذاری در بورس کالا بوده است.
وزیر راه و شهرسازی خواست عرضه سیمان و فولاد را از ساز و کار بورس کالا حذف کند، اما وزیر اقتصاد این اقدام را رد کرده و تغییری در سازوکار عرضه مصالح ساختمانی اعلام کرده است. به نظر میرسد که مصالح ساختمانی نهضت ملی مسکن به شکل جداگانه از قیمتگذاری بورس کالا عرضه شود.
عضو ناظر مجلس در شورای عالی بورس و اوراق بهادار به تبعات خروج فولاد و سیمان از بورس کالا اشاره کرده است. او نگرانیهایی را مطرح کرده و دلایل لزوم باقی ماندن این محصولات در بورس کالا را بیان کرده است. دو نکته اصلی نامه به شرح زیر است:
1. الزامات قانونی مرتبط با بورس کالا: نامه تأکید دارد که بورس کالا براساس قوانین مختلفی اجبار به عرضه کالاهای پایه در کشور دارد. بنابراین، خروج فولاد و سیمان از بورس کالا در مغایرت با قوانین است و نیاز به تغییر قوانین و مجوز مجلس دارد.
2. نامشخصی روش جایگزین: نامه سؤال مطرح میکند که اگر فولاد و سیمان از بورس کالا خارج شوند، چه راهکاری برای عرضه این محصولات وجود دارد؟ همچنین، نقش بورس کالا در ایجاد شفافیت و رقابت را تأکید میکند و اقدامات جایگزین ممکن است به فساد و افزایش قیمت منجر شوند.
نامه تأکید میکند که مکانیسم بورس کالا یک روش شناختهشده در کشورهای پیشرفته جهان است و کارآیی آن ثابت شده است. بهعنوان مثال، با ورود سیمان به بورس کالا، امکان خرید برای همه افراد بهبود یافته و مشکلات فروش نقدی به دلالان کاهش یافته است.
مقابله با دلالان مصالح ساختمانی
در نهایت بحث دلالی در کلیه اجزای ساختمان مطرح است و این موضوع نه تنها در مصالح ساختمانی بلکه حتی در مرحله ساخت و فروش آن نیز وجود دارد که باعث افزایش قیمت کاذب قیمت مسکن میشود و حتی در قالب تاسیس تعاونی های مسکن نیز به آن شکلی قانونی داده میشود .
در ادعای گران بودن فولاد و سیمان: مطالبه خروج فولاد و سیمان از بورس کالا به عنوان توجیه گرانی این محصولات مورد سوال قرار میگیرد. نهایتاً باید ثابت شود که آیا قیمت فولاد و سیمان واقعاً بیمعقول است یا نه. مسئولان وزارت راه و شهرسازی هنوز مستندی برای اثبات این ادعا ارائه نکردهاند.
تأثیر فولاد و سیمان در قیمت تمامشده مسکن و عدم توجه به دیگر عوامل: نامه اشاره میکند که فولاد و سیمان تنها سهم کمی از هزینه تمامشده مسکن را تشکیل میدهند و کاهش قیمت آنها تأثیر زیادی در کاهش هزینه مسکن نخواهد داشت. به علاوه، نادیده گرفتن عوامل دیگری مانند هزینه زمین و مسائل مدیریتی در هزینه تمامشده مسکن نادرست است.